RAFAELLO (Raphaello Sansio)( Urbino, 1483 - Roma, 1520 )




Çocuk denecek yasta babasinin yanina cirak olarak verdigiPerugino'nun ogrencisiydi. Onunla calistigi yillar boyunca ustasini enince ayrintisina kadar kopya ediyordu. Perugia'da San FrancescoKilisesindeki Meryem'in Goge Kabulu resmi buna bir ornektir. Ucguzeller, Chantilly; sovalyenin dusu, Londra gibi ilk yapitlarinda sarıtonlari, dingin kompozisyonlari ve ustasinin genis manzaralarininbenimsedi. Meryem'in evliligi adli eseriyle incelikli, olculu bir uyumortaya koydu ve hocasini aştı. Daha sonra hocasinin sanat anlayisidisinda, ozellikle Floransa'da Leonardo ve Michelangelo gibi devlerinyasadigini farketti. Fransa'ya gidecegi sirada ressam dostuPinturicchio, onu Siena'ya goturdu. Orada beraber ii. Pius Kutuphanesi'nin duvarlarina panolar yaptilar.

1504'de Floransa'ya geldi ve burada gecirdigi dort yil boyunca biryandan Leonardo ve Michelangelo'nun calismalarini izlerken diger yandanantik sanatla ve ozellikle Masaccio'nun eserleriyle ilgilendi.Yapitlarindan Grandukun Madonnasi'nda (1504, Pitti Sarayi) ve GuzelBahcivan'da (1507, Louvre) Leonardo'nun etkisi, Borgo yangini'ndaki(Raffaello'nun salonlari, Vatikan) ciplaklar ve dramatik harekette,Santa della Pace'deki Sibyllalar'da da Michelangelo'nun, Bolsena Ayini(Vatikan) ve Balikli Madonna (Prado) gibi yapitlarinda ise VatikanOkulunun etkisi gorulur. Raffaello burada olgunlasti ve kisisel birtarz kazandi. Basdondurucu basarilar elde etti ve kompozisyonbicimlerini zenginlestirmeye yoneldi.

1508'de Papa ii. Julius Raffaello'yu Roma'ya cagirdi ve dairesininsalonlarini suslemekle gorevlendirdi.(Raffaello Salonlari) 1509-1511yillari arasinda gerceklestirilen imza Salonlari fresklerinde her sahneozgun bir kompozisyon ortaya koymak icin firsat oldu. Bunlardanbaslicalari Atina Okulu, Eliodoro' nun Salonu'nda Aziz Petrus' unkurtarilisi, Borgo Yangini salonundaki fresklerdir.

Raffaello, sanatinin ozunu, dingin klasikciligini Madonna tablolarindadile getirir. Foligno Madonnasi (1511-12, Vatikan), iskemleli Meryem(1514, Pitti), Aziz Sixtus Madonnasi (1513, Dresden) vb.

Maddalena Doni (1506, Pitti), 'La Velata' (1516), Leo X ve iki kardinal(1518-19, Uffizi), Baldassare Castiglione (Louvre) gibi portrecalismalarinda, renk ve degerlerin uyumlu kullanimiyla birlesmis, cokduyarli bir ruh sezgisi bulundugunu gosterir. Son yapiti Gorunme'de(1517-1520, Vatikan Muzesi) 25 figuruyle kompozisyon, perspektif veisik arayislarinda vardigi noktayi ortaya koyar.

Resim yapitlarinin yani sira mimarlik alaninda da onemli calismalaryapmistir. 1514'de San Pietro'nun mimari oldu. Loggia galerisinitamamladi. 1512'de arazi plan uzerine S. Eligio degli Oreficikilisesinin projesini hazirladi. Santa Maria del Popolo'daki Chigicapellasi'ni tasarladi. XVii. yy.'da yikilan Branconico dell'Aquilasarayi icin balkon, nisler ve yalanci ogelerle suslu bir cephegerceklestirdi. Ayrica Floransa'daki Pandolfini Sarayi'nin ve Roma'dakivilla Madama'nin planlarini yapti.

Raffaello, sanatiyla, yogunlugu incelik ve olcululukle birlestirendehasiyla, sanatin tum alanlarinda XiX. yy. sonlarina kadar kalici biretki birakti.